Podczas odbywającej się w zeszłym tygodniu Konferencji dotyczącej Retrowirusów i Infekcji Oportunistycznych (CROI 2020) eksperci z USA i Chin przekazali najnowsze informacje dotyczące koronawirusa. Wskazali, że choć nie ma obecnie danych dotyczących przebiegu zakażenia tym wirusem u ludzi żyjących z HIV, to ryzyko może być większe dla tych, którzy mają niską liczbę komórek CD4 i tych, którzy mają nieregularny dostęp do leczenia antyretrowirusowego.
12 marca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podała, że znanych jest 125 tys. przypadków zachorowań na COVID-19, jak nazywa się choroba układu oddechowego powodowana przez wirus, zgłoszonych ze 117 krajów świata, która spowodowała około 4 600 zgonów.
Większość osób zakażonych nowym koronawirusem – oficjalnie nazwanym SARS-CoV2 – choruje łagodnie, około 20% może chorować poważniej. Osoby starsze, osoby z współistniejącymi innymi chorobami i mający upośledzony – z różnych przyczyn – układ odpornościowy mają większe ryzyko pojawienia się poważnych komplikacji.
Epidemiologia w Chinach.
Dr Zunyou Wu z Chińskiego Centrum Kontroli Chorób i Prewencji (CCDC) przekazał dane dotyczące rozwoju epidemii w Chinach.
Po 11 dniach od zgłoszenia do CCDC trzech niezwykłych przypadków zapaleń płuc wśród członków tej samej rodziny 27 grudnia zidentyfikowano SARS-CoV2, a w ciągu dni zsekwencjonowano wirus, zaczęto rozpowszechniać pierwszy test PCR. Miasto Wuhan zamknięto 23 stycznia i po czym wprowadzono „kordon sanitarny” dla prowincji Hubei, który objął 59 milionów ludzi.
Dr Wu: „To jest nowy wirus, nie mamy na niego odporności, leków, szczepionki i żadnych cudownych sposobów kontrolowania go. Użyliśmy tylko podstawowych środków ochrony zdrowia publicznego”. Oszacował, że wysiłki te zapobiegły co najmniej milionowi przypadków w Chinach.
Większość przypadków zakażeń w Wuhan była następstwem ścisłych kontaktów i często występowała w rodzinach. Dr Wu: rozsiewanie wirusa rozpoczyna się na 24 – 48 godzin przed wystąpieniem objawów i jest największe w początkach przebiegu choroby. Rozsiewanie trwa zwykle przez 7 do 12 dni w przypadkach łagodnych, ale może trwać ponad 2 tygodnie w przypadkach ciężkich.
Średni czas od ekspozycji do wystąpienia objawów wynosi 5 – 6 dni. W momencie rozpoznania 80% przypadków to zachorowania łagodne, 15% – ciężkie, w 5% stan pacjentów uznawano za krytyczny. Spośród tych z łagodną chorobą od 10 do 15% będzie miało ciężki przebieg, a spośród nich 15 – 20% będzie w stanie krytycznym.
Gorączka jest najczęstszym objawem – występuje u około 80% pacjentów, około 40% ma kaszel. Wiele osób z łagodną chorobą ma niewiele objawów, choć dr Wu stwierdza, że prawdziwie bezobjawowe zakażenie „wydaje się być rzadkie”. W późniejszym okresie choroby pacjenci mogą mieć trudności w oddychaniu i może dojść do zapalenia płuc. Czas do wyzdrowienia z łagodnej choroby to średnio 2 tygodnie a w cięższych przypadkach do 6 tygodni.
Jednak, jak opisuje Ralph Baric z Uniwersytetu z Karoliny Północnej COVID-19 może postępować do zespołu ostrej niewydolności oddechowej, który następuje wówczas, kiedy zniszczone pęcherzyki płucne nie mogą dostatecznie wymieniać tlenu, co potencjalnie prowadzić może do niedotlenienia, niewydolności narządów i śmierci. Dodatkowo dalsze uszkodzenie płuc jest powodowane przez odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie.
W podpowiedzi na pytania wirtualnej widowni Barric powiedział, że nie wiadomo dotąd czy osoby zakażone nabierają odporności (i jeśli tak, jak długo trwającej), czy wirus ustanawia długo utrzymujące się rezerwuary w organizmie, czy może dojść do reinfekcji (ponownego zakażenia); pojawiają się doniesienia o takich przypadkach, choć wydaje się to rzadkim zjawiskiem.
Grupy podwyższonego ryzyka.
Dr John Brooks z amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób i Prewencji (CDC) omówił rozprzestrzenianie się wirusa poza Chinami. „Powszechne szybkie rozprzestrzenianie się w naszym hiper-połączonym świecie stwarza wyzwania w czasie rzeczywistym”, jeśli chodzi o przewidywanie przebiegu epidemii, powiedział.
Przypadki COVID-19 osiągnęły szczyt w początku – połowie lutego, po czym ich liczba zmniejszyła się ogromnie. Epidemia zaczęła rozprzestrzeniać się po świecie. Do 25 lutego nowe przypadki zakażeń, poza Chinami, przekroczyły liczbę zgłoszoną w Chinach, 4 marca liczba zgonów na świecie przekroczyła liczbę zgonów zgłoszonych w Chinach.
SARS-CoV2 przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową – kropelki uwalniane są z dróg oddechowych podczas kaszlu lub kichania i lądują na różnych powierzchniach, z których wirus może zostać przeniesiony, jeśli ktoś dotknie takiej powierzchni i przeniesie go do ust, nosa lub oczu. Wirus jest wykrywalny w stolcu, ale fekalna droga zakażenia, zdaniem dr Brooksa „jest w tej chwili mało prawdopodobna”. Nie obserwowano przeniesienia na płód kobiet ciężarnych, nie wykrywano wirusa w płynie owodniowym ani w mleku kobiecym.
Brooks podkreślał, że ciężka choroba z większym prawdopodobieństwem wystąpi u osób w podeszłym wieku i osób z współistniejącymi innymi chorobami, w tym z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobami serca i naczyń lub przewlekłymi chorobami płuc. W Chinach śmiertelność wśród osób mających 80 i więcej lat wynosiła 16%. Ale w przeciwieństwie do innych wirusów zakażających układ oddechowy COVID-19 występuje u dzieci rzadko i objawy zakażenia są na ogół łagodne.
Śmiertelność powodowana COVIDID-16 wynosi prawdopodobnie od 0,5 do 3,5% (dla grypy sezonowej to około 0,1%). „Jak wiele osób umrze zależy od tego, jak szybko choroba zostanie rozpoznana i leczona” powiedział dr Brooks.
Nie ma dotąd danych dotyczących przebiegu COVID-19 u osób z upośledzoną odpornością.
Ludzie żyjący z HIV, z których wielu ma 50 lat i więcej i wielu ma choroby współistniejące – ryzyko prawdopodobnie jest większe dla tych, którzy mają niską liczbę komórek CD4, tych, którzy nie są poddawani terapii antyretrowirusowej z pełną supresją wirusa, powiedział Brooks. Niemniej jednak poradził, aby wszyscy ludzie zarażeni wirusem HIV podjęli środki ostrożności, ponieważ jest to nowy wirus i wiele pozostaje do poznania.
Rekomendacje dr Brook’a dla osób żyjących z HIV:
- zapewnij sobie zapas leków na 30 dni,
- bądź na bieżąco ze szczepieniami przeciwko grypie i pneumokokom,
- zrób plan opieki klinicznej na wypadek konieczności pozostania w izolacji lub kwarantannie,
- utrzymuj sieć kontaktów społecznych, ale zdalnych – kontakty społeczne pomogą w utrzymaniu zdrowia psychicznego i zwalczą nudę.
Dr Brooks namawiał też społeczność z HIV do wykorzystania doświadczeń w walce z narastającą stygmatyzacją dotyczącą koronawirusa.
Leczenie CIVID-19 i szczepienia.
Na ten temat mówili doktorzy Baric i dr Anthony Fauci z Krajowych Instytutów Alergii i Chorób Zakaźnych (NIAIDS).
Obecnie nie ma zatwierdzonych leków, terapii immunologicznych lub szczepionek przeciwko któremukolwiek wirusowi z grupy 2b koronawirusów, do której należy SARS-CoV2. Ale, jak mówił dr Fauci, trwają poszukiwania i testowanie leków antywirusowych, przeciwciał monoklonalnych i innych. Rejestr badań klinicznych WHO obejmuje obecnie 290 badań dotyczących COVID-19.
W stadium badań pozostają leki antyretrowirusowe i działające przeciwko innym wirusom. Centrum Badań Szczepionek amerykańskiej NIDA we współpracy z innymi ośrodkami stworzył kandydata na szczepionkę, który został wysłany do ośrodków prowadzących badania kliniczne w lutym, a badanie rozpocznie się najprawdopodobniej w ciągu 2 miesięcy. Dr Fauci powiedział, że jest to najszybszy postęp od sekwencji wirusa do badań klinicznych, jaki kiedykolwiek nastąpił. Kilka innych kandydatów na szczepionki pozostaje na wczesnym etapie rozwoju. Fauci przewiduje, że najszybciej szczepionka będzie dostępna do szerszego stosowania w ciągu 12 – 18 miesięcy.
Na podstawie: Highleman L. Experts shed light on coronavirus response and its implications for people with HIV. 13 March 2020.
https://www.aidsmap.com/news/mar-2020/experts-shed-light-coronavirus-response-and-its-implications-people-hiv [dostęp: 15.03.2020].
dr n. med.Dorota Rogowska-Szadkowska
wprowadzono: 16.03.2020
